نقش مارمولک‌ها در شناسایی تومور پانکراس
نتایج یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که مکملی از بزاق مارمولک می‌تواند شناسایی برخی تومورها در پانکراس را آسان‌تر کند.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، شناسایی انسولینوماها که تومورهایی خوش‌خیم هستند، با استفاده از روش‌های تصویربرداری کنونی دشوار است اما طبق گزارشی که محققان در شماره اکتبر مجله پزشکی هسته‌ای منتشر کرده‌اند، نوع جدیدی از اسکن PET توانسته است با استفاده از یک نوع پروتئین تغییریافته که در بزاق مارمولک جیلا یافت می‌شود، به‌عنوان ردیاب رادیواکتیو، این تومورها را در 95درصد موارد تأییدشده شناسایی کند.
تیم تحقیق دریافت که اسکن‌های PET فعلی برای شناسایی چنین تومورهایی تنها 65 درصد موفقیت داشته‌اند.
یکی از وظایف اصلی پانکراس، تولید انسولین است؛ هورمونی که سطح قند خون را کنترل می‌کند.
این وظیفه به‌عهده سلول‌های تخصصی به‌نام سلول‌های بتاست اما گاهی اوقات این سلول‌ها به‌درستی کار نمی‌کنند و انسولینوماها را تشکیل می‌دهند.
این تومورها نادر هستند و تنها 1 تا 4 نفر از هر یک‌میلیون نفر در سال به آن مبتلا می‌شوند اما این تومور برای کسانی که دچار آن هستند، بسیار ناتوان‌کننده است.
اگر پزشکان بتوانند تومورها را پیدا کنند، برداشتن آنها به‌وسیله جراحی بیماران را درمان می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد زندگی عادی داشته باشند اما پیدا کردن انسولینوماها دشوار است.
روش‌های کنونی برای شناسایی آنها شامل اسکن‌های CT و MRI و همچنین اسکن‌های PET است که برای یافتن تومورهای بدخیم پانکراس استفاده می‌شود اما همیشه نمی‌تواند انسولینوماهای بسیار کوچک را شناسایی کند.
اکنون به مارمولک جیلا می‌رسیم؛ موجودی که در بیابان‌های جنوب غربی ایالات متحده یافت می‌شود.
یکی از پروتئین‌های موجود در بزاق آن، به‌نام اگزندین‌ـ4، در آزمایشگاه تولید و برای درمان دیابت استفاده می‌شود.
باشگاه خبرنگاران پویا نوشت: این پروتئین می‌تواند به گیرنده‌های پانکراس به‌نام GLP1Rs متصل شود و آنها را فعال کند و باعث تولید بیشتر انسولین شود.
اندکی پس از موفقیت آن در درمان دیابت، دانشمندان در اواسط دهه 2000 متوجه شدند که انسولینوماها، که معمولاً توده‌ای از سلول‌های بتا هستند، همچنین حاوی مقدار زیادی GLP1Rs هستند و این امر اگزندین‌ـ4 را به یک گزینه جذاب برای کمک به شناسایی این تومورهای مزاحم تبدیل کرده است.
مطالعات اولیه نشان داد که اگزندین‌ـ4 همراه با یک مولکول رادیواکتیو می‌تواند در اسکن‌های PET برای تشخیص انسولینوما در افراد استفاده شود اما تزریق مقادیر زیاد آن باعث بروز برخی عوارض جانبی مانند تهوع، سردرد و حتی کاهش قند خون می‌شود.
در یک مطالعه جدید، مارتین گوتاردت، پژوهشگر پزشکی هسته‌ای و تیمش، مولکول دیگری را اضافه کردند تا به تثبیت بیشتر اگزندین‌ـ4 رادیواکتیو کمک کند،
این کار باعث شد دانشمندان اطمینان پیدا کنند که حتی مقادیر کم از اگزندین‌ـ4 اصلاح‌شده نیز فعالیت رادیواکتیویته بالایی را نشان دهد؛ بنابراین پزشکان می‌توانستند مقدار کمتری از آن را به بیماران تزریق کنند و در نتیجه عوارض جانبی کمتری داشته باشند.
محققان در آزمایش جدیدی برای اثبات ادعای خود، 69 نفر را که به‌عنوان مبتلا به قند خون پایین ناشی از انسولین اضافی تشخیص داده شده بودند، مورد بررسی قرار دادند.
هر یک از آنها تحت تمام آزمایش‌های تصویربرداری استاندارد و همچنین اسکن PET اگزندین‌ـ4 جدید قرار گرفتند که منجر به انجام عمل جراحی برای 53 نفر به‌منظور حذف تومورهای مشکوک شد.
از میان این 53 مورد تأییدشده، تومور در 50 مورد از اسکن‌های PET اگزندین‌ـ4 مشاهده شد در حالی که تنها در 35 مورد از اسکن‌های PET استاندارد دیده شد. در هفت مورد، اسکن‌های اگزندین‌ـ4 انسولینوماها را شناسایی کردند در حالی که تصویربرداری استاندارد PET ،CT و MRI هیچ چیزی را نشان نداد.
گوتاردت و تیمش اکنون به‌روی کمک به سایر آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها برای راه‌اندازی این تکنیک متمرکز شده‌اند. او می‌گوید: ما می‌خواهیم این فناوری را گسترش دهیم، همه باید بتوانند از آن استفاده کنند، زیرا واقعاً به بیماران کمک می‌کند.
