تازه ترین گزارش روی ۴ روز کار در هفته بجای ۵ و یا ۶ روز متداول در ایسلند محققان را با نتایج درخشانی روبرو کرد. نه تنها بهره وری کاهش نیافت بلکه این ابتکار کمک بزرگی برای مبارزه با بحران آب و هوا نیز هست.
نتایج مطالعات آزمایشهای دوره های مختلف «۴ روز کار در هفته» که در کشور ایسلند انجام گرفت، هفته جاری منتشر شد.
اولین بار، دوره های آزمایشی در سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷ روی حقوق بگیران ایسلندی انجام شد و محققان در تازه ترین گزارش، نتایج آنرا «موفقیتی چشمگیر» توصیف کردند.
در این دوره های آزمایشی تنها یک درصد از جمعیت شاغل ایسلند مورد آزمایش قرارگرفتند. آنها بجای ۵ روز کاری و تکمیل۴۰ ساعت در هفته، به ۴ روز کار و ۳۵ یا ۳۶ ساعت کار در هفته رضایت دادند. محققان با این دوره های آزمایشی می خواستند دریابند که «هفته های کوتاهتر کاری چه تأثیری می تواند بر رفاه و تعادل بین زندگی و کار و همچنین بهره وری کلی» می گذارد.
چهار روز کاری در هفته؛ ابتکار برد-برد هم برای کارکنان و هم کارفرمایان
پس از این دوره های آزمایشی بسیاری از شرکت ها روند کاری ۴ روز در هفته را برگزیدند. بدین ترتیب در سال ۲۰۲۱، ۸۶ درصد از ایسلندی ها هفته های کوتاهتری کار می کنند و یا اینکه قراردادهایی دارند که به آنها امکان می دهد ساعتهای کاری در هفته خود را کاهش دهند.
محققان می گویند شاهد کاهش استرس کارمندان و کارگران بوده و فرسودگی های ناشی از فشار کاری بسیار کمتر از قبل گزارش می شود.
تمام گزارشها نشان می دهند که کاهش روزهای کاری هفته از ۵ به ۴ افتی در بهره وری یا درآمد شرکتها ایجاد نمی کند.
هرچند هدف اصلی در این تحقیقات که چندسال روی بخشی از مستمری بگیران انجام گرفت مقابله با تغییرات اقلیمی نبود اما تازه ترین نتیجه گزارش نشان می دهد که کاهش روزهای کاری در هفته کمک معتنابهی به حفظ محیط زیست می کند و مانعی برای تغییرات اقلیمی گسترده در کره زمین است.
رابطه کاهش روزهای کاری با تغییرات اقلیمی
جک کلام، یکی از محققانی که این گزارش را تهیه کرده است می گوید: « توسعه پایدار و مبارزه با تغییرات اقلیمی می تواند یک دلیل عمده برای سراسری کردن ۴ روز کار در هفته باشد.» آقای کلام اضافه می کند که انجمن دموکراسی پایدار (آلدا)، یکی از شرکای اصلی در برگزاری این دوره های آزمایشی همواره کاهش ساعت کار را به عنوان یک مولفه مهم در جهت حرکت به سوی آینده ای پایدارتر می داند.
انجمن دموکراسی پایدار معتقد است که «رشد اقتصادی باید زمینه را برای تقاضای پایدار فراهم کند.» محققان این انجمن بر این باورند که «بدون تغییر در طرز فکر بشر امروز در مورد تولید و مصرف، بزودی منابع زمین ما به پایان می رسند.»
گوموندور هارالدسون عضو این انجمن و یکی دیگر از نویسندگان این گزارش می گوید: «ما در آلدا تأکید داریم که ساعات کمتر کاری محیط زیست بهتری را به ارمغان می آورد. اگر جامعه قادر به استفاده از افزایش بهره وری آینده در اقتصاد بواسطه کوتاه کردن هفته کاری باشد، ما اقتصادی را تحقق می بخشیم که تأثیر سوء بسیار کمتری بر آب و هوا و منابع طبیعی دارد.»
البته به گفته آقای هارالدسون «این مطالعات در درجه اول مربوط به کشورهای ثروتمند جهان است.»
پس از این مطالعات دوره های ۴ روزه کاری در سال جاری میلادی در اسپانیا نیز مورد آزمایش قرار گرفت.
کاهش گازهای گلخانه‌ای و کربن
همچنین در بریتانیا «کمپین ۴ روز کار در هفته» در اوایل سال جاری گزارشی را سفارش داد تا ببیند چگونه کاهش ساعات کار می تواند به حل بحران آب و هوا کمک کند. هدف آن این بود که دریابد آیا آزادی انتخاب بیشتر در نحوه گذران وقت حقوق بگیران، می تواند برای محیط زیست مفید باشد یا خیر؟
این گزارش نشان داد که کاهش روزهای کاری به یک هفته چهار روزه، بدون کاهش حقوق، می تواند میزان تولید گازهای گلخانه ای و کربن در بریتانیا را هر ساله ۱۲۷ میلیون تن تا سال ۲۰۲۵ کاهش دهد.
این کاهش در وحله اول ناشی از مصرف کمتر انرژی و پایین آمدن مسافرتهای کاری پرمصرف است. کاهش حضور کارمندان و کارگران باعث می شود تا تقاضا برای تولید محصولاتی مانند لباس کار، لوازم الکترونیکی و مواد غذایی فرآوری شده پایین بیاید.
پیشتر مطالعات محققان فرانسوی نشان داده بود که کاهش ساعات کاری در فرانسه که از قرن ۲۱ به ۳۵ ساعت در هفته تبدیل شده، نه تنها بهره وری را پایین نمی آورد بلکه باعث رفاه بیشتر در جامعه می شود.
امروز اغلب محققان متفق القول می گویند که «شیوه های کار انعطاف پذیرتر» می تواند برای محیط زیست بهتر باشد. روزهای کمتر در محیط کار، چه یک هفته چهار روزه و چه کار در خانه، منجر به رفت و آمد کمتر و در نتیجه تولید گازهای گلخانه ای کمتر می شود.
آژانس بین المللی انرژی می گوید برای کسانی که هر روز بیش از شش کیلومتر مسافرت کاری دارند، کار از خانه باعث کاهش فزاینده انتشار گازهای گلخانه ای و کربن می شود. به گفته این آژانس تنها یک روز دورکاری در هفته شهروندان زمین، می تواند بیش از یک درصد از مصرف جهانی نفت بکاهد.
